Lần đầu tiên trong một liên hoan quốc tế phim tại Việt Nam có mô hình chợ dự án kết hợp với khóa học ngắn ngày, tạo nên chương trình “Vườn ươm dự án” trong khuôn khổ Liên hoan phim Châu Á Đà Nẵng (DANAFF) lần 3, năm 2025. Đặc biệt chương trình có hạng mục dành riêng cho phim Việt Nam.

Đây là cơ hội để người làm phim học hỏi, tạo lập các mối quan hệ, kết nối đúng người, đúng thời điểm, đưa bộ phim trên giấy ra đời thực.

Trang bị kỹ năng, rèn giũa “ngọc thô”

Ở lần đầu tiên tổ chức, “Vườn ươm dự án” là không gian học hỏi chuyên sâu kéo dài 5 ngày từ 30/6-4/7. Chương trình đã chọn lọc 14 dự án tiềm năng nhất thuộc 2 hạng mục.

Hạng mục Dự án Phim nghệ thuật (Art-house Film Project) gồm 7 dự án từ Đài Loan, Trung Quốc, Bangladesh, Hàn Quốc, Czech-Việt Nam, Việt Nam, Thái Lan. Hạng mục Dự án Phim mọi thể loại (Genre Film Project) cũng gồm 7 dự án nhưng chỉ dành riêng cho Việt Nam.

Trong thời gian này, đại diện 14 dự án sẽ có có 4 ngày học MasterClass - lớp học ngắn ngày với chuyên gia, trước khi pitching (thuyết trình) tranh giải vào ngày thứ 5.

Tại đây các nhà làm phim được cọ sát, đào tạo về nhiều kỹ năng, một trong số kỹ năng quan trọng nhất là thuyết trình ý tưởng. Nhiệm vụ đặt ra cho các tác giả là phải kể một câu chuyện hay, thuyết phục các chuyên gia/ban giám khảo trao thưởng.

Là người có nhiều kinh nghiệm làm phim nghệ thuật và tìm nguồn tài trợ kinh phí từ các quỹ đầu tư, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên (phim "Địa đạo") nhận xét đây là kỹ năng quan trọng và cần thiết trong suốt sự nghiệp làm phim. “Bạn không chỉ cần những kỹ năng này trong dự án mà còn cần để thuyết phục các nhà đầu tư, diễn viên, người mình muốn hợp tác làm phim sau này” - ông nhận định.

Cũng trong mô hình “Vườn ươm dự án,” các chuyên gia sẽ hỏi đáp, phản biện nhà làm phim để tìm ra dự án nổi bật nhất. Theo nhà sản xuất Trần Thị Bích Ngọc (đồng thời là người phụ trách chương trình) đây là cơ hội quý cho mỗi nhà làm phim.

“Mỗi chuyên gia có một 'thang điểm' khác nhau. Họ có thể đặt những câu hỏi như Vì sao bạn theo đuổi dự án này? Tại sao bạn không kể chuyện theo hướng kia?... Thậm chí các câu hỏi có thể mâu thuẫn nhau nhưng đều giúp nhà làm phim đào sâu và hiểu thật rõ mình muốn gì cho dự án,” nhà sản xuất Trần Thị Bích Ngọc cho biết.

Các chuyên gia được mời là những người giàu kinh nghiệm quốc tế, mang đến kiến thức về sản xuất, phát hành, cấu trúc tài chính, thị trường hiện nay... Với kinh nghiệm của mình, họ sẽ giúp các nhà làm phim “gạn đục khơi trong,” trau chuốt dự án để tìm lối đi phù hợp nhất.

Cá tính hay quyết tâm của người làm phim cũng có thể thành điểm cộng trong mắt ban giám khảo. Năm 2014 tại mô hình tương tự của chương trình “Gặp gỡ mùa Thu,” đạo diễn Trần Dũng Thanh Huy đã vượt qua các đối thủ để thắng giải Lựa chọn của các nhà sản xuất, nhờ thể hiện quyết tâm sẽ làm dự án “Thằng Ròm” (về sau là phim “Ròm”) bằng mọi cách. 5 năm sau phim hoàn thiện, ra rạp thu 64,5 tỷ đồng, trở thành một kỷ lục của phim độc lập tại Việt Nam.

Nhận xét về "Vườn ươm dự án," đạo diễn Hà Lệ Diễm nhận xét mô hình này giúp ích người làm phim độc lập rất nhiều so với việc phải đi xin quỹ nước ngoài, cạnh tranh với các dự án quốc tế, đặc biệt khi các quỹ đó có thể ưu tiên dự án trong nước hoặc trong khu vực.

Cụm dự án châu Á với hai dự án của người Việt/người gốc Việt thực hiện: "Câu lạc bộ lý luận trẻ" (poster đỏ, bìa trái) và "In Between Worlds" (poster dài, bìa phải). 

Thắng giải và câu chuyện sau đó

Sẽ có hai dự án thắng cuộc tại mỗi hạng mục “Vườn ươm dự án.” Dự án thắng hạng mục Phim nghệ thuật sẽ nhận giải thưởng 8.000 euro từ Trung tâm Điện ảnh Quốc gia Pháp (CNC) cùng 3 tháng hỗ trợ từ Mylab - chương trình cố vấn, ươm tạo dự án độc lập tại Đông Nam Á. Dự án thắng hạng mục Phim mọi thể loại nhận giải thưởng 5.000 USD từ Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPA).

Bà Trần Thị Bích Ngọc cho biết số tiền này không nhiều so với tổng kinh phí dự án, cũng chưa đủ để giúp nhà làm phim trong giai đoạn tìm bối cảnh, tìm diễn viên… nhưng chính danh tiếng các thương hiệu này sẽ là điểm cộng trong hồ sơ của dự án.

“CNC là một trong những quỹ điện ảnh lớn nhất thế giới. Có ‘con dấu’ của CNC, dự án giống như được bảo chứng về tiềm năng và đáng được chú ý. Nó gần như là đường tắt đến các liên hoan phim khác,” bà Trần Thị Bích Ngọc phân tích.

Phim “Tro tàn rực rỡ” do bà sản xuất, khi còn là dự án được mang đi xin quỹ, đã thắng một giải của CNC trị giá 6.000 euro. Từ đây phim gặp nhiều thuận lợi hơn khi nộp hồ sơ các quỹ và liên hoan phim khác, nổi bật nhất là một khoản 150.000 euro, được dùng để sản xuất phim.

Đến với DANAFF, người làm phim Việt còn cơ hội networking hay kết nối, tạo mối quan hệ tại các chợ dự án - nơi thu hút các chuyên gia, nhà đầu tư, sản xuất quốc tế. Ngay cả khi không thắng giải, các mối quan hệ đạo diễn-sản xuất vẫn có thể "nở hoa" trong các dự án tương lai.

Cùng lúc, công cuộc làm phim luôn rất cạnh tranh và khốc liệt. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên khuyên các nhà làm phim trẻ nếu đã chọn dấn thân làm phim thì phải chấp nhận chiến đấu không ngừng nghỉ.

“Phải làm sao để dự án của mình luôn tốt nhất, hấp dẫn và thuyết phục cũng như khả thi nhất. Thậm chí sau một dự án thành công, những dự án sau còn tiếp tục phải tốt hơn nữa, không ngừng vượt lên chính mình.

Có những dự án giành giải nhất các cuộc thi, nhưng mãi chẳng thành phim được bởi đây chỉ là bước khởi đầu. Nếu tự mãn thì sẽ không tiếp tục được. Hãy nghĩ rất cả chỉ là khởi đầu thôi, tự chuẩn bị một tâm lý và nguồn lực lớn để đi đến tận cùng một cách mạnh mẽ nhất,” ông nói.

Theo: vietnamplus.vn