Mô hình mới
Khi chưa triển khai thực hiện Nghị quyết số 29 của HĐND tỉnh, hoạt động của HĐND cấp xã tuy đã đạt được những kết quả nhất định song còn bộc lộ không ít hạn chế về hoạt động thẩm tra, giám sát, nghị quyết ban hành chưa bảo đảm tính khả thi, chưa đáp ứng nguyện vọng của nhân dân. Nguyên nhân là do cơ cấu tổ chức bộ máy chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ, chỉ có một đồng chí phó chủ tịch HĐND xã hoạt động chuyên trách, không có ban giúp việc. Đó cũng chính là lý do có ý kiến cho rằng nên bỏ HĐND cấp xã và thực tế đã có một số tỉnh, thành phố thực hiện thí điểm bỏ HĐND cấp xã. Song theo đồng chí Trần Hữu Hiệp, Phó Trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh, HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, cấp xã lại là cấp thường xuyên tiếp xúc với nhân dân, vì vậy không thể bỏ mà phải có giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã.

Sau khi khảo sát ở cả cấp huyện và cấp xã, HĐND tỉnh đã xây dựng và triển khai thành lập thí điểm ban công tác HĐND cấp xã. Mỗi ban công tác HĐND xã có 4 thành viên, trưởng ban do chủ tịch hoặc phó chủ tịch HĐND xã kiêm nhiệm, 3 thành viên còn lại là đại biểu HĐND cùng cấp. Đây là một mô hình hoàn toàn mới nhằm bổ sung cho HĐND cấp xã bộ phận giúp HĐND cấp xã thực hiện quyền hạn theo luật định... Do đáp ứng đúng yêu cầu, các xã làm điểm nhanh chóng tiến hành bầu ban công tác HĐND theo đúng trình tự, thủ tục và tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo quy định tạm thời của HĐND tỉnh, phù hợp tình hình cụ thể của địa phương.

Khẳng định hiệu quả
Ngay sau khi thành lập, mỗi ban công tác HĐND đã tổ chức được từ 3 - 6 cuộc giám sát chuyên đề, giám sát thường xuyên với nội dung phong phú, đa dạng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống, đặc biệt là về xây dựng nông thôn mới, cơ chế hỗ trợ đầu tư xây dựng công trình giao thông nông thôn, thực hiện các khoản thu, chi do nhân dân đóng góp, thực hiện chính sách đối với người có công, vi phạm về ô nhiễm môi trường…

Theo đồng chí Trần Thị Ngọc Lan, Phó Trưởng ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh, hoạt động giám sát của ban công tác HĐND cấp xã bước đầu đạt hiệu quả thiết thực, chất lượng giám sát được nâng lên, kết thúc giám sát có kết luận, kiến nghị và theo dõi việc thực hiện kiến nghị sau giám sát. Dù mới lần đầu thực hiện nhiệm vụ nhưng do có kế hoạch, phân công công việc cụ thể cho các thành viên nên các ban công tác đều tổ chức hoạt động thẩm tra báo cáo, tờ trình, dự thảo nghị quyết trình kỳ họp rất bài bản, có kết hợp với kết quả khảo sát, giám sát để đánh giá tính hợp pháp, chính xác, qua đó nêu ý kiến phản biện để các đơn vị soạn thảo sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện. Đồng chí Nguyễn Thanh Hải, Trưởng ban công tác HĐND xã Song An (Vũ Thư) cho rằng: Qua hoạt động thẩm tra đã giúp các đại biểu HĐND xã phát huy năng lực, nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực học tập, nghiên cứu, đổi mới phương thức làm việc để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Còn với đồng chí Nguyễn Đức Thiện, Trưởng ban công tác HĐND xã Vũ Trung (Kiến Xương) thì đây là hoạt động mang tính đổi mới rõ nét, kết quả đạt được khả quan, thể hiện sự khác biệt cơ bản so với trước khi thành lập ban công tác HĐND cấp xã. Không chỉ làm tốt công tác thẩm tra, giám sát, ban công tác HĐND cấp xã còn tham gia tuyên truyền, phổ biến chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước, nghị quyết của HĐND, tham gia hòa giải ở cơ sở, theo dõi việc ban hành văn bản của UBND cùng cấp.

Việc thí điểm thành lập ban công tác HĐND cấp xã là sự vận dụng sáng tạo, đáp ứng đòi hỏi của yêu cầu nhiệm vụ, phù hợp với thực tiễn địa phương nên có tính khả thi cao, có hiệu quả và hết sức cần thiết. Do vậy, HĐND tỉnh đề nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy đồng ý chủ trương thành lập ban công tác HĐND cấp xã ở tất cả các xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh trong thời gian đầu của nhiệm kỳ 2016 - 2021.

Thu Hiền