Ðể đáp ứng cơ bản nhu cầu được tư vấn về kỹ năng chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình cho vị thành niên và thanh niên, năm 2011, Thái Bình là tỉnh được chọn thực hiện mô hình “Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân”. Mô hình này từng được triển khai thực hiện từ năm 2004 với tên gọi “Mô hình cung cấp thông tin và dịch vụ SKSS/KHHGД cho vị thành niên và thanh niên.

Triển khai mô hình, hàng năm Chi cục DS-KHHGÐ chỉ đạo trung tâm DS-KHHGÐ các huyện, thành phố phối hợp với trung tâm y tế, các trường học tổ chức khám sức khỏe và tư vấn sức khỏe sinh sản cho vị thành niên và thanh niên, trong đó, ưu tiên vị thành niên và thanh niên là thành viên của các câu lạc bộ sức khỏe sinh sản và học sinh các khối bậc trung học cơ sở. Các em được kiểm tra về chiều cao, cân nặng, khám nội khoa, khám ngoại khoa, đặc biệt là khám để phát hiện và điều trị viêm nhiễm đường sinh sản.

Tại buổi tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân cho các học sinh khối lớp 9 Trường THCS Phúc Khánh (thành phố Thái Bình), sau những phút đầu e dè, dần dần các em không còn e ngại, xấu hổ mà nghiêm túc thực hiện các công đoạn đo, khám sức khỏe, lắng nghe tư vấn của cán bộ, bác sĩ về sức khỏe vị thành niên. Em Ðặng Thanh Huyền, học sinh lớp 9B cho biết: Qua buổi khám sức khỏe tại trường và nghe tư vấn của bác sĩ, em hiểu biết thêm một số kiến thức quan trọng mà từ trước đến nay chúng em chưa có dịp tiếp cận, đó là những kiến thức, kỹ năng sống cơ bản nhằm hạn chế những hậu quả xấu có thể xảy ra trong lứa tuổi học trò, từ đó chúng em xây dựng được mối quan hệ bạn bè trong sáng, lành mạnh, giúp nhau cùng tiến bộ. Các bạn gái còn được tư vấn để có thêm kiến thức về vệ sinh và chăm sóc sức khỏe cá nhân...

Cùng với hoạt động khám sức khỏe cho học sinh bậc THCS, từ năm 2010, Chi cục DS-KHHGÐ còn phối hợp với Sở Giáo dục và Ðào tạo triển khai mô hình sinh hoạt ngoại khóa về giáo dục dân số sức khỏe sinh sản vị thành niên trong các trường THPT. Các buổi sinh hoạt ngoại khóa, tập trung vào chuyên đề: sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên; tuổi dậy thì; tình bạn, tình yêu, kỹ năng sống của vị thành niên và thanh niên…

Năm 2013, tại 16 xã của 7 huyện, thành phố triển khai mô hình “Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân” đã xây dựng được 123 câu lạc bộ tiền hôn nhân, thu hút 4.800 vị thành niên và thanh niên tham gia sinh hoạt theo 18 chuyên đề; có 423 vị thành niên và thanh niên được khám sức khỏe và tư vấn về sức khỏe sinh sản, phát hiện 45 em bị viêm nhiễm đường sinh sản và được điều trị kịp thời. Theo bác sĩ Vũ Ðức Ðiến, Phó Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGÐ, khám sức khỏe tiền hôn nhân là một việc làm khoa học nhằm giúp các bạn trẻ hiểu rõ về tình trạng sức khỏe của mình để từ đó có kế hoạch chăm sóc sức khỏe.

Tại các địa bàn triển khai mô hình, địa phương đã thành lập và duy trì hoạt động của các câu lạc bộ tiền hôn nhân với nhiều nội dung phong phú như: xây dựng góc kiến thức về dân số SKSS/KHHGÐ; tuyên truyền, cung cấp thông tin về sức khỏe sinh sản, các biện pháp tránh thai, chẩn đoán thai sớm; khám sức khỏe cho các bạn trẻ trước khi kết hôn… Các mô hình bước đầu đã mang lại nhiều kết quả thiết thực. Nhiều bạn trẻ thay đổi cách nghĩ về việc khám sức khỏe tiền hôn nhân nên đã chủ động đến các cơ sở y tế khám sức khỏe trước khi kết hôn, tình trạng nạo phá thai có chiều hướng giảm, hạn chế tỷ lệ trẻ bị dị tật bẩm sinh... Ðiều đó góp phần quan trọng nâng cao chất lượng dân số.

 Nguyễn Cường